การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์

         การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์    ส่วนประกอบของเซลล์ที่ทำหน้าที่ควบคุมการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ คือ  เยื่อหุ้มเซลล์(Cell membrane)ซึ่งมีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน (Differentially permeble membrane)

การแพร่ (Diffusion)
      1. การแพร่แบบธรรมดา

 

                                 ภาพ  การแพร่แบบธรรมดา

          คือ การเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสาร โดยอาศัยพลังงานจลน์ในตัวเองโดยไม่ต้องผ่านเยื่อ เลือกผ่านจนความหนาแน่นของสารในทุกบริเวณเท่ากัน สภาวะเช่นนี้เรียกว่า สมดุลของการแพร่ สมดุลของการแพร่
ไปและกลับจะเท่ากัน
       2. การแพร่แบบฟาซิลิเทต

                                    ภาพ   การแพร่แบบฟาซิลิเทต

       เป็นการเคลื่อนที่ของโมเลกุลของสารผ่านเยื่อเลือกผ่านจากบริเวณที่มีคามเข้มข้นของสารสูงไปยังบริเวณ ที่มีความเข้มข้นของสารต่ำ โดยอาศัยโมเลกุลของโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพาไม่ต้อง
ใช้พลังงาน
         ออสโมซิส คือ การแพร่ของของเหลว ในทางชีววิทยาจะหมายถึงการแพร่ของโมเลกุลของน้ำจากที่ซึ่งมีโมเลกุลของน้ำ
มากกว่า ผ่านเยื่อเลือกผ่านไปยังบริเวณที่มีโมเลกุลของน้ำน้อยกว่า
          แรงดันเต่ง แรงดันเต่งเป็นแรงดันที่เกิดจากโมเลกุลของตัวทำละลาย เมื่อแรงดันเต่งมีค่าสูงสุดจะเท่ากับแรงดันออส
โมติกโดยแรง นออสโมติกจะสูงหรือต่ำขึ้นอยู่กับอนุภาค หรือจำนวนโมเลกุล หรือจำนวนไอออนของสารที่ละลายอยู่ในสาร

การลำเลียงแบบแอกทีฟทรานสปอร์ต (Active transport)          การเคลื่อนที่ของสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ โดยใช้โปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพา และใช้พลังงานจาก ATP (Adenosine Triphophate)ซึ่งสามารถทำให้อนุภาคของสารจากบริเวณที่มีสารน้อยแพร่ผ่านเยื่อไปสู่บริเวณที่สารอยู่กันหนาแน่นมาก กว่าได้         การลำเลียงโดยการสร้างถุงจากเยื่อหุ้มเซลล์ มี 2 แบบใหญ่ ๆ คือ    เอกโซไซโทซิส (Exocytosis) เป็นการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่ ออกจากเซลล์    เอนโดไซโทซิส (Endocytosis)  เป็นกระบวนการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่เข้าสู่เซลล์ถ้าสารที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ใน รูปของเหลว เยื่อหุ้เซลล์จะเว้าเข้าไปในไซโทพลาสซึมทีละน้อย จนขอบด้านบนมาชนกันกลายเป็นถุงเล็ก ๆ หลุดเข้าสู่ไซโทพลาสซึม การนำเข้าสู่ เซลล์โดยวิธีนี้ เรียกว่า พิโนไซโทซิส (Pinocytosis) จากกระบวนการเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญ ๆ พอสรุปได้ดังนี้ 1.สารที่มีขนาดเล็ก 2.สารที่สามารถละลายในไขมันได้ 3.สารที่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้          อัตราการแพร่จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ได้แก่ 1.ความเข้มข้นของสารที่แพร่ 2.อุณหภูมิ 3.ขนาดและน้ำหนักของอนุภาคที่แพร่ 4.ความหนาแน่นของอนุภาคที่แพร่ 5.ความสามารถในการละลาย

https://sites.google.com/site/chawissil/kar-kheluxnthi-khxng-sar-phan-sell

http://student.nu.ac.th/kaewsa/lesson2.htm

22 กุมภาพันธ์ 2556