การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์
การเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์ ส่วนประกอบของเซลล์ที่ทำหน้าที่ควบคุมการลำเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ คือ เยื่อหุ้มเซลล์(Cell membrane)ซึ่งมีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน (Differentially permeble membrane)
การแพร่ (Diffusion)
1. การแพร่แบบธรรมดา
1. การแพร่แบบธรรมดา
ภาพ การแพร่แบบธรรมดา
คือ การเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสาร โดยอาศัยพลังงานจลน์ในตัวเองโดยไม่ต้องผ่านเยื่อ เลือกผ่านจนความหนาแน่นของสารในทุกบริเวณเท่ากัน สภาวะเช่นนี้เรียกว่า สมดุลของการแพร่ สมดุลของการแพร่
ไปและกลับจะเท่ากัน
2. การแพร่แบบฟาซิลิเทต
ไปและกลับจะเท่ากัน
2. การแพร่แบบฟาซิลิเทต
ภาพ การแพร่แบบฟาซิลิเทต
เป็นการเคลื่อนที่ของโมเลกุลของสารผ่านเยื่อเลือกผ่านจากบริเวณที่มีคามเข้มข้นของสารสูงไปยังบริเวณ ที่มีความเข้มข้นของสารต่ำ โดยอาศัยโมเลกุลของโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพาไม่ต้อง
ใช้พลังงาน
ออสโมซิส คือ การแพร่ของของเหลว ในทางชีววิทยาจะหมายถึงการแพร่ของโมเลกุลของน้ำจากที่ซึ่งมีโมเลกุลของน้ำ
มากกว่า ผ่านเยื่อเลือกผ่านไปยังบริเวณที่มีโมเลกุลของน้ำน้อยกว่า
แรงดันเต่ง แรงดันเต่งเป็นแรงดันที่เกิดจากโมเลกุลของตัวทำละลาย เมื่อแรงดันเต่งมีค่าสูงสุดจะเท่ากับแรงดันออส
โมติกโดยแรง นออสโมติกจะสูงหรือต่ำขึ้นอยู่กับอนุภาค หรือจำนวนโมเลกุล หรือจำนวนไอออนของสารที่ละลายอยู่ในสาร
ใช้พลังงาน
ออสโมซิส คือ การแพร่ของของเหลว ในทางชีววิทยาจะหมายถึงการแพร่ของโมเลกุลของน้ำจากที่ซึ่งมีโมเลกุลของน้ำ
มากกว่า ผ่านเยื่อเลือกผ่านไปยังบริเวณที่มีโมเลกุลของน้ำน้อยกว่า
แรงดันเต่ง แรงดันเต่งเป็นแรงดันที่เกิดจากโมเลกุลของตัวทำละลาย เมื่อแรงดันเต่งมีค่าสูงสุดจะเท่ากับแรงดันออส
โมติกโดยแรง นออสโมติกจะสูงหรือต่ำขึ้นอยู่กับอนุภาค หรือจำนวนโมเลกุล หรือจำนวนไอออนของสารที่ละลายอยู่ในสาร
การลำเลียงแบบแอกทีฟทรานสปอร์ต (Active transport)
การเคลื่อนที่ของสารผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ โดยใช้โปรตีนที่เป็นองค์ประกอบของเยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวพา และใช้พลังงานจาก ATP (Adenosine Triphophate)ซึ่งสามารถทำให้อนุภาคของสารจากบริเวณที่มีสารน้อยแพร่ผ่านเยื่อไปสู่บริเวณที่สารอยู่กันหนาแน่นมาก กว่าได้
การลำเลียงโดยการสร้างถุงจากเยื่อหุ้มเซลล์ มี 2 แบบใหญ่ ๆ คือ เอกโซไซโทซิส (Exocytosis) เป็นการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่ ออกจากเซลล์ เอนโดไซโทซิส (Endocytosis) เป็นกระบวนการลำเลียงสารที่มีขนาดใหญ่เข้าสู่เซลล์ถ้าสารที่มีโมเลกุลขนาดใหญ่ใน รูปของเหลว เยื่อหุ้เซลล์จะเว้าเข้าไปในไซโทพลาสซึมทีละน้อย จนขอบด้านบนมาชนกันกลายเป็นถุงเล็ก ๆ หลุดเข้าสู่ไซโทพลาสซึม การนำเข้าสู่ เซลล์โดยวิธีนี้ เรียกว่า พิโนไซโทซิส (Pinocytosis)
จากกระบวนการเคลื่อนที่ของสารผ่านเซลล์ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญ ๆ พอสรุปได้ดังนี้
1.สารที่มีขนาดเล็ก
2.สารที่สามารถละลายในไขมันได้ 3.สารที่สามารถแตกตัวเป็นไอออนได้
อัตราการแพร่จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ได้แก่
1.ความเข้มข้นของสารที่แพร่ 2.อุณหภูมิ 3.ขนาดและน้ำหนักของอนุภาคที่แพร่ 4.ความหนาแน่นของอนุภาคที่แพร่ 5.ความสามารถในการละลาย |
22 กุมภาพันธ์ 2556
เนื้อหามีสาระดีคร้า
ตอบลบเนื้อหาดีคะ ดูแล้วน่าสนใจคะ
ตอบลบ